Primo Volpi, winnaar eerste Ronde van Europa. We schrijven september 1954. Jean Leulliot, een Fransman die als wielerjournalist nog voldoende energie overhield om ook wedstrijden te organiseren, had deze nieuwe koers van stapel laten lopen.
De steun die hij daarbij kreeg was bemoedigend geweest, maar anderzijds toch ook veel geringer in vergelijking met de tegenwerking waarop hij stuitte. En dat had weer de maken met de machtspositie die de Tour de France, lees: sportdagblad L’Équipe bekleedde.
Directeur-hoofdredacteur Jacques Goddet en zijn staf zagen in de wedstrijd van Leulliot een rechtstreekse aanval op hún evenement. Stel dat die Ronde van Europa aansloeg bij het grote publiek. Zou dat dan ook niet commerciële gevolgen hebben? Firma’s die de Tour sponsorden konden weleens een deel van hun budget in de nieuwe ronde steken. Kortom, L’Équipe sleep de messen en ging in de tegenaanval, maar Leulliot wenste niet te buigen.
In ieder geval, op 21 september ’54 werd de Ronde van Europa voor profs (en onafhankelijken) op gang geschoten. Dat gebeurde op de Place de la Concorde, hartje Parijs. Leuk voor een première, maar qua bezetting was het minder sprankelend. Het peloton (77 man, elf ploegen) telde weinig of geen echte toppers.
Die hadden na een slopend seizoen geen zin meer in een koers van bijna twee weken. Geloof daarentegen óók dat de invloed van monsieur Goddet een rol speelde. Velen wilden (of durfden) de grote baas niet voor het hoofd stoten. Jean Robic, Tourwinnaar van ’47, was zodoende een van de weinigen die echt bekendheid genoot in het deelnemersveld.
De Fransen en Italianen waren numeriek het sterkst vertegenwoordigd. België gooide onder meer Alex Close, Edgar Sorgeloos en Hilaire Couvreur inde strijd, naast ’emigrant’ Pino Cerami, die toen echter nog een Italiaans paspoort had. Dan waren er nog Zwitsers als Huber en Schellenberg, routiniers uit de Tour. En in het Britse Hercules-team zat de jonge Brian Robinson waarvan men later nog veel zou horen.
Nederland was vertegenwoordigd door één man, Sjoerd de Vries, zoon van Abe de Vries die in 1933 de Friese Elfstedentocht op de schaats had gewonnen. Een paar jaar na de oorlog was deze Abe de Vries met zijn gezin vanuit Friesland naar de buurt van Parijs verhuisd. Daar had zoon Sjoerd de interesse voor het wielrennen gekregen. Lang duurde zijn aanwezigheid in de Ronde van Europa overigens niet. In de derde rit Namen-Luxemburg gaf hij er de brui aan. Hij zou naderhand toch nog een paar leuke seizoenen meemaken, onder meer met etappewinst in de Ronde van Nederland ’55.
Een paar dagen na zijn afscheid kreeg de Ronde van Europa te maken met een tragisch voorval. De Zwitser Roland Jacquet botste in de zesde etappe op een auto waarvan de bestuurder niet tijdig was gestopt. Jacquet (23) overleed een paar uur later in het ziekenhuis van Augsburg. De strijd om de eindzege ging intussen gewoon door. Hilaire Couvreur sloeg lange tijd de aanvallen van (vooral) de Italianen af. Tenslotte moest de West-Vlaming toch in de 38-jarige Toscaan Primo Volpi , een meervoudige ex-deelnemer aan de Tour en Giro, zijn meerdere erkennen. Van de dertig renners die na dertien etappes (zonder rustdag) de finish in Straatsburg bereikten eiste een andere Italiaan, Luciano Pezzi, de derde plaats op.
En Leulliot? Hij vond het welletjes. Een tweede editie kon hem gestolen worden. Die kwam er desondanks toch, maar wel na één jaar onderbreking en met een organisatiecomité uit verschillende landen. Als startplaats fungeerde Zagreb in het voormalige Joegoslavië. De finish zou in Charleroi zijn. Voor profs was deze keer overigens geen plaats op de deelnemerslijst, wél voor onafhankelijken, de klasse tussen amateurs en beroepsrenners.
De Nederlandse afvaardiging (nu 7 man sterk) bestond trouwens geheel uit jonge semiprofs. Klaas Buchly was hun ploegleider. Van deze zeven landgenoten namen Martin Wolfs en Krijn Post al gauw de trein naar huis. Bertus Lute volgde de twee iets later. De anderen (Arie van Steenselen, Piet van Est, David Janbroers , Leo Steevens) lieten zich daarentegen niet klein krijgen. Piet van Est won zelfs de zevende etappe van Stuttgart naar Straatsburg. En in de eindstand werd Van Steenselen tiende. Ook de overige Nederlanders behoorden nog tot de ruim 50 man die de strijd volbrachten.
De planning om af te sluiten in Charleroi moest te elfder ure gewijzigd worden. Marcinelle, een voorstad van Charleroi, was namelijk getroffen door een mijnramp die honderden slachtoffers eiste. Uit piëteit werd de eindstreep daarom in Namen getrokken, alwaar de Roemeen Dumitrescu als etappe won en de 20-jarige Fransman Roger Rivière als eindtriomfator werd gehuldigd. Zijn landgenoot Rohrbach werd tweede vóor de Italiaan Ferlenghi en de Oostenrijker Christian, die een jaar later nog derde in de Tour zou worden.
Voor Roger Rivière was het succes in de Ronde van Europa ’56 de opstap naar een korte, maar briljante profcarrière. De renner uit Saint Etienne verbrak eerst het werelduurrecord van Baldini en verbeterde deze prestatie een jaar later nog eens. Ook werd hij drie keer op een rij wereldkampioen achtervolging. Voorts won hij twee ritten in de Vuelta en een stuk of vijf in de Tour, die …. in 1960 ook het einde van zijn loopbaan betekende. Nog volop in de race om de Italiaan Nencini uit het geel te rijden vloog Rivière tijdens de veertiende etappe Millau-Avignon, bij de afdaling van de col du Perjuret , in een ravijn.
In het ziekenhuis constateerde men een dubbele breuk van de wervelkom. Zijn lichaam was voor driekwart verlamd. Van het ene op andere moment belandde de 24-jarige Fransman in een rolstoel. Het runnen van een restaurant, later garagebedrijf en camping in zijn verdere leven werd geen succes. En uiteindelijk verloor hij de strijd tegen kanker. Op 1 april ’76 stierf hij, 40 jaar oud. Trouwens, de Ronde van Europa – die lang na Rivière nog een paar kleinere versies voor amateurs kreeg – werd vóór de eeuwwisseling eveneens ten grave gedragen. En Jean Leulliot overleed in 1982 op 70-jarige leeftijd.
Wiel Verheesen