Rijkswaterstaat is voornemens de Maasoever ter hoogte van het gebied Koningssteen in de gemeente Maasgouw natuurvriendelijker in te richten. Dat gebeurt door de oeverstenen waar dat kan weg te halen, zodat deze aantrekkelijker wordt voor plant en dier om in te leven.
De omgevingsvergunning hiervoor is in januari verleend en ligt nog tot en met 10 maart ter inzage voor belanghebbenden op het gemeentehuis van de gemeente Maasgouw in Maasbracht.
Het traject Koningssteen ligt aan de linkeroever van de Maas tussen rivierkilometer 64,0 en 64,3. Boven water wordt over een lengte van circa 300 meter de stenen bestorting helemaal weggehaald, onder water varieert de ontsteningsdiepte van 0,5 tot 1 meter. Iets verder naar het zuiden ligt een stuk Maasoever dat al vanzelf is afgekalfd en zo weer een natuurlijker karakter heeft gekregen. Precies dat is ook de bedoeling op oever Koningssteen.
Rivierhout
Als extra impuls voor het waterleven worden tevens 2 à 3 dode bomen als rivierhout in het water afgezonken ter hoogte van het kleine eilandje. De bomen worden stevig verankerd vastgelegd om wegdrijven te voorkomen. Ook zal ter voorbereiding op enkele plekken het struikgewas in de steenbestorting verwijderd worden om het ontstenen te vergemakkelijken. De werkzaamheden leveren naar verwachting weinig tot geen overlast op voor de omgeving.
Meer plek voor plant en dier
Na het ‘ontstenen’ mag de Maas weer inwerken op de oever. Dat gaat gepaard met afkalving en aanzanding, de normale processen die bij een rivier horen. Zo ontstaat er in de loop van de tijd weer een geleidelijke overgang van water naar land met strandjes, steilranden en ondiepe delen water.
Veel waterplanten zijn afhankelijk van dit soort plekken langs de rivier om te kunnen wortelen, en vissen vinden op hun beurt tussen de planten een goede plek om te schuilen en paaien. Het natuurlijker maken van de Maasoevers volgt uit de Europese Kaderrichtlijn Water. Daarin hebben alle landen van de Europese Unie afspraken gemaakt over onder andere het verbeteren van de ecologische kwaliteit van onze oppervlakte- en grondwateren.
Bescherming beverburcht en dam
De beverburcht aan de zuidkant van traject Koningssteen wordt ontzien; daar vinden geen werkzaamheden plaats. Het ontstenen van de oever mag ook geen nadelig effect hebben op de dam die de Maas scheidt van de achterliggende plas. Om die reden is het traject iets ingekort. Als extra zekerheid dat de afkalving niet verder gaat dan gewenst, wordt er zowel aan de zuid- als noordgrens van de te ontstenen oever een stenen dammetje onder het maaiveld aangebracht, haaks op de Maas.
Natuurmaatregel versus hoogwaterbeschermingsmaatregel
Het herinrichten van oever Koningssteen gebeurt weliswaar in de buurt van de beoogde dijkversterking Thorn-Wessem, maar ligt in een ander gebied. De oever dient ook een ander doel; het is een natuurmaatregel, terwijl de dijkversterkingsplannen over bescherming tegen hoogwater gaan. Heeft u vragen over de plannen bij Thorn-Wessem? Neem dan contact op met projectleider Marcel Geurts van de gemeente Maasgouw. Voor vragen over het herinrichten van Maasoever Koningssteen kunt u terecht bij Rijkswaterstaat door te bellen met 0800-8002 (gratis) of kijk op www.rijkwaterstaat.nl/maasoevers.
Omgevingsvergunning
Het ontwerp voor oevertraject Koningssteen is afgestemd met de gemeente Maasgouw, Waterschap Limburg en Natuurmonumenten als eigenaar van deze oeverstrook. De gemeente heeft de omgevingsvergunning eind januari verleend. Deze ligt nog tot en met woensdag 10 maart ter inzage op het gemeentehuis in Maasbracht. Tot die tijd kunnen belanghebbenden desgewenst een zienswijze indienen, die de gemeente vervolgens in behandeling neemt.
Planning
Locatie Koningssteen maakt onderdeel uit van een pakket van 10 maatregelen verspreid over meerdere Maasgemeenten. Per maatregel kan er sprake zijn van meerdere vergunningen. Als alle vergunningen rond zijn, zoekt Rijkswaterstaat via een aanbesteding een aannemer voor de uitvoering. Die aannemer kan straks zelf bepalen hoe en in welke volgorde de 10 locaties worden aangepakt. De verwachting is dat de werkzaamheden eind 2021 van start gaan. Wanneer het werk bij Koningssteen aan de beurt is, volgt nadere informatie van Rijkswaterstaat.
Horizon 2027
De afgelopen jaren is vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) al zo’n 100 km aan natuurvriendelijke oevers langs de Maas gerealiseerd. Ook zijn er 15 ondiepe geulen aangelegd en 28 beekmondingen aantrekkelijker gemaakt voor waterplanten en –dieren die van nature bij de Maas horen. Maar het werk is nog niet klaar. Tot en met 2027 staat er nog een aanzienlijke vervolgopgave op het programma.
Andere KRW-maatregelen in Maasgouw
Ingenieursbureau Arcadis onderzoekt momenteel voor Rijkswaterstaat of nog enkele andere beoogde KRW-maatregelen in de gemeente Maasgouw geschikt zijn om uit te voeren. Het gaat dan om nog twee oevers en drie – ondiepe – geulen. Dat gebeurt in overleg met nauw betrokken partijen, zoals de grondeigenaren, waterschap, gemeente en andere direct belanghebbenden.
Hiervoor loopt nu de eerste onderzoeksfase (planuitwerking). Verder staat in deze regio nog het herinrichten van de mondingen van de Oude Maas/Geleenbeek en Thornerbeek-Panheelderbeek op het programma. Daarmee moeten vissen de beken beter kunnen bereiken om zich voort te planten. Van die projecten is Waterschap Limburg de kartrekker.
Meer weten?
Kijk op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers of bel voor vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis). Klik hier voor de brochure ‘Verder werken aan ecologisch herstel van de Maas 2020-2027’ voor uitleg over het hoe en waarom van de KRW-maatregelen langs de Maas.
Kaart: Overzicht maatregelen Rijkswaterstaat voor ecologisch herstel van de Maas 2021-2027
Foto links: huidige situatie Koningssteen met harde stenen oeververdediging en foto rechts: impressie van de beoogde ontwikkeling na het grotendeels verwijderen van de oeverstenen. ©Foto’s: Arcadis