In het tweede, derde en vierde weekend van september worden met een herdenkingsdienst en een fototentoonstelling de evacuatie, de terugkeer en de bevrijdingsfeesten van 75 jaar geleden herdacht.
Eind januari 1945 worden veel inwoners van Swalmen door de Duitse bezetters gedwongen om huis en haard te verlaten. Te voet gaat men in barre winterse omstandigheden naar Brüggen en Waldniel in Duitsland en vandaar per overvolle trein in veewagons naar het noorden van Nederland, naar Drenthe , Groningen en Friesland. Onderweg wordt de trein ook nog beschoten door Engelse vliegtuigen, die denken met Duitse treinen van doen te hebben. Deze evacuatie is voor de meeste Swalmenaren in die tijd de grootste reis die ze ooit gemaakt hebben en zeker de meest vreselijke reis van hun leven.
Zo’n 3 maanden hebben ongeveer 30.000 inwoners van Midden-Limburg bij hun gastgezinnen vertoefd. Vanaf 5 mei 1945 is de oorlog voorbij en wordt in een deel van Nederland de bevrijding gevierd. Maar niet in Midden-Limburg aan de oostkant van de Maas, want daar zijn de meeste inwoners nog ver van huis. Langzaam keert men terug op allerhande manieren, liftend, per fiets, met bussen en vooral met vrachtauto’s. Om in hun dierbare Swalmen aangekomen te zien dat er een enorme schade was aangericht door het oorlogsgeweld. De trotse kerktoren was opgeblazen, de kerk lag in puin, de brug over de Swalm was totaal vernield en talloze woonhuizen en andere bouwwerken waren zwaar beschadigd en leeggeroofd. Aan een bevrijdingsfeest valt in mei 1945 voor Swalmen nog niet te denken.
Maar rond de verjaardag van koningin Wilhelmina op 31 augustus 1945 wordt er ook in Swalmen de bevrijding gevierd met feesten en optochten op 31 augustus, 1, 2 en 3 september. Waarschijnlijk het grootste feest dat Swalmen ooit gekend heeft.
Dit jaar is het dus 75 jaar geleden dat de bevrijding in Swalmen gevierd werd. Het Oranje Comité, de Dorpsraad Swalmen en Milieu en Heemkunde Vereniging Swalmen hadden het plan om deze bevrijding met allerhande activiteiten te herdenken, maar door de Corona-maatregelen is dit maar beperkt mogelijk. In het atrium van het voormalige gemeentehuis aan de Markt wordt een foto-tentoonstelling gehouden met een flink aantal grote foto’s uit de tijd van de evacuatie, de terugkeer in Swalmen en de bevrijdingsfeesten.
Deze tentoonstelling is in de weekenden van 12-13, 19-20 en 26-27 september op zaterdag en zondag te bezoeken telkens van 14 tot 17 uur. Daarbij gelden natuurlijk wel regels i.v.m. corona om 1,5 m onderlinge afstand in acht te nemen. Tevens zal op zaterdagavond 12 september een Eucharistieviering worden gehouden in de St. Lambertuskerk in het kader van 75 jaar Bevrijding van Swalmen met muzikale medewerking van ensembles van Koninklijke Harmonie St.Caecilia.
We hopen dat veel mensen belangstelling hebben voor de tentoonstelling, die als titel heeft meegekregen “een leermonument : NOOIT MEER OORLOG.” We nodigen iedereen van harte uit om te komen kijken hoe het er in Swalmen in die dagen uitzag.
Zie ook: www.dorpsraadswalmen.nl en www.mhvs.nl
