Rijkswaterstaat heeft het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) gevraagd om de aanpak van de hoogwatercrisis in Limburg door Rijkswaterstaat tijdens de zomer van 2021 te evalueren. Over het algemeen is de crisisaanpak van Rijkswaterstaat goed verlopen. Wel geeft het NIPV aan dat intern en in de samenwerking met partners, meer aandacht moet komen voor ieders rollen en taken binnen de crisisorganisatie. Ook blijkt dat er meer behoefte is aan extra duiding van de hoogwaterberichtgeving door Rijkswaterstaat aan de samenwerkingspartners. Rijkswaterstaat neemt de aanbevelingen van het NIPV over.
De zomer is een periode waarin extreem hoogwater in de Maas uitzonderlijk grote uitdagingen met zich meebrengt. De uiterwaarden zijn op dat moment in gebruik voor onder andere landbouw en recreatie. Daarnaast zijn de oevers van de Maas dan begroeid. De extreem hoge waterstanden manifesteerden zich dan ook in een periode waarin dit zeer ongebruikelijk is. De situatie was uniek en van grote omvang, en de impact op de omgeving was groot.
Erica Slump, Hoofdingenieur Directeur Verkeer en Watermanagement Rijkswaterstaat: ‘Tijdens de hoogwaterperiode werkte iedereen hard om de gevolgen zoveel mogelijk te beperken en de crisissituatie het hoofd te bieden. Een crisis van dit formaat, vraagt om een grondige evaluatie. Dit rapport geeft ons goede input om de crisisorganisatie verder te versterken. We gaan zowel in- als extern met de leerpunten aan de slag om in de toekomst – samen met onze crisispartners – beter voorbereid te zijn op een hoogwatergolf van deze omvang.’
De volgende drie hoofdthema’s staan in de evaluatie centraal: samenwerking binnen Rijkswaterstaat, organiseren van crisismanagement, en adviseren over een hoogwatersituatie.
Met man en macht
Het NIPV geeft aan dat samenwerking binnen Rijkswaterstaat als goed is ervaren dankzij de kennis, expertise en inzet van de vele verschillende teams. Tijdens en na het hoogwater is met man en macht effectief gewerkt om de crisissituatie het hoofd te bieden en de schade te beperken. De samenwerking tussen sommige teams kan nog beter, het digitale werken moet verder in detail worden uitgewerkt. Vaak oefenen met alle crisisrolhouders en een eenvoudige crisisorganisatie dragen daaraan bij.
Bruggen slaan
Er wordt geadviseerd om een stevige brug te slaan tussen de rollen en taken van Rijkswaterstaat, Waterschap Limburg en de beide Limburgse veiligheidsregio’s. Door meer inzicht te krijgen in elkaars verantwoordelijkheden, maar ook in dilemma’s die (mogelijk) spelen tijdens een hoogwatercrisis, ontstaat onderling begrip en kunnen deze organisaties in de toekomst meer voor elkaar betekenen.
Hoogwaterberichtgeving
Uit de evaluatie van het NIPV blijkt dat de aanwezigheid van Rijkswaterstaat in de crisisteams van de Limburgse Veiligheidsregio’s erg werd gewaardeerd. Wel wordt uit de evaluatie duidelijk dat er meer aandacht moet zijn voor het goed duiden van de mogelijke effecten van de waterstand en de waterafvoer zodat er een duidelijk en gezamenlijk beeld ontstaat van de situatie. Hoogwaterberichtgeving gaat gepaard met onzekerheden; voor een juist beeld van de situatie is een adequate duiding door Rijkswaterstaat gewenst. Aanbevolen wordt om afspraken te maken over welke informatie exact opgehaald moet worden en deze ook goed in de draaiboeken te verwerken. Verder is het zeer gewenst dat er naast crisisrolhouders ook hoogwaterdeskundigen van Rijkswaterstaat bij de crisisoverleggen van de Veiligheidsregio aan tafel zitten.
Vervolg
De aanbevelingen worden door Rijkswaterstaat omgezet in concrete acties zoals opleiden, trainen en oefenen. Daarnaast participeert Rijkswaterstaat in de verbeterprojecten met crisispartners in Limburg zoals deze op 12 april jl. door de betrokken bestuurders zijn vastgesteld. Rijkswaterstaat heeft hierbij een trekkende rol als het gaat om het verbeteren van de duiding van het situationeel beeld. De afdeling Crisismanagement Rijkswaterstaat monitort de acties.