Rijkswaterstaat is voornemens de oorspronkelijke loop van de Asseltse Leijgraaf in de gemeente Roermond te herstellen door de beek weer net als vroeger door het moerassige gebied achter de Rozenkerk in Asselt te leiden. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met Waterschap Limburg en het kerkbestuur. Belanghebbenden kunnen de omgevingsvergunning nog tot en met dinsdag 13 april 2021 inzien op het gemeentehuis in Roermond. Een tweede ecologische maatregel in deze regio is het opwaarderen van geul Biesweerd.
De Asseltse Leijgraaf mondt uit op de oostoever van de Asseltse Plassen, die op hun beurt rechtstreeks in verbinding staan met de Maas. Rijkswaterstaat en de Waterschap Limburg werken al sinds 2006 samen om dit soort ‘blauwe knooppunten’ in het Maassysteem te herstellen als geschikt leefgebied voor de planten, vissen en kleine waterdiertjes die thuishoren in het Maaslandschap. Daarbij geldt: hoe natuurlijker, hoe beter. Eén van de verbetermaatregelen is het terugleggen van zijwateren in hun oorspronkelijke loop. Dat is ook de bedoeling bij de Asseltse Leijgraaf.
De natuur profiteert
De Leijgraaf wordt een stukje verlegd zodat deze voortaan door de moerassige achtertuin van de Rozenkerk aan de Pastoor Pinckersstraat gaat stromen. In feite de oude loop van de beek. Dat is goed te zien aan de nog altijd aanwezige laagten in het terrein en het natte elzen-essenbroekbos dat zich hier heeft ontwikkeld. Door het schone water van de Leijgraaf hier weer doorheen te leiden wordt dit een aantrekkelijke omgeving voor inheemse flora en fauna die van rustige stroming houden. Zo zullen libellen (weidebeekjuffer), haften en macrofaunasoorten als slakken en vlokreeften profiteren van de maatregel. Maar ook water- en oeverplanten, waaronder fonteinkruiden, kattestaart, moerasspirea en lisdodde. Met huidige natuurwaarden als de bever wordt rekening gehouden.
Instroom, doorstroom, uitstroom
Eenmaal aan de noordzijde buiten het kerkterrein gekomen, zal de Asseltse Leijgraaf weer aansluiten op zijn huidige loop door het populierenbosje. Om de lagere delen in het moerasgebied goed te kunnen benutten, zullen deze op sommige plekken verder worden verdiept. Verder wordt ongeveer 450 m² elzen- en wilgenstruweel verwijderd om het water de ruimte te geven te stromen. Het streven is wel zo min mogelijk vegetatie te verwijderen. Een regelwerk zorgt ervoor dat het water bij piekafvoeren en/of riooloverstorten rechtstreeks op de Asseltse Plassen wordt geloosd in plaats van de nieuwe loop te volgen. Zodoende raakt het waterleven in de beek op die momenten niet verstoord. Het uitwerken van het ontwerp van dit regelwerk gebeurt in een later stadium door de nog te selecteren aannemer.
Afstemming
Het ontwerp voor de herinrichting van de Asseltse Leijgraaf is afgestemd met de betrokken grondeigenaren: het bestuur van de R.K. kerk H. Dionysius (Rozenkerk), Waterschap Limburg en de gemeente Roermond. Ook de Milieugroep Roermond is geraadpleegd. De meeste werkzaamheden vinden plaats op eigen terrein van de kerk. Omdat dat niet publiek toegankelijk is, ondervinden omwonenden en recreanten daar naar verwachting weinig tot geen hinder van. Met het kerkbestuur worden afspraken gemaakt over een zorgvuldige uitvoering van het werk.
Geul Biesweerd
Even ten noorden van de Asseltse Plassen ligt geul Biesweerd. Dit is een geïsoleerde geul, niet verbonden met de Maas. Hier wil Rijkswaterstaat de omstandigheden voor de flora en fauna die horen bij dit type watermilieu verbeteren door de woekerplant grote waternavel te verwijderen, een sliblaag in het noordelijke stuk weg te halen en een aantal dode bomen als ecologisch nuttig rivierhout af te zinken. De bomen komen goed verankerd vast te liggen. Dood hout onder water werkt als een soort koraal, waar het al snel wemelt van het leven. Hierdoor verbetert de ecologische waterkwaliteit van de geul. Deze werkzaamheden leveren naar verwachting weinig hinder voor de omgeving op. Het ontwerp van deze maatregel is afgestemd met de gemeente Roermond en Milieugroep Roermond.
Omgevingsvergunning nu ter inzage
De gemeente heeft de omgevingsvergunning voor de beide maatregelen begin maart verleend. Deze ligt nog tot en met 13 april ter inzage op het gemeentehuis. Tot die tijd kunnen belanghebbenden desgewenst een zienswijze indienen, die de gemeente vervolgens in behandeling neemt. De stukken zijn alleen op afspraak in te zien.
Planning
De werkzaamheden starten nog niet meteen als de omgevingsvergunning definitief is verleend. Deze beekmonding en geul maken namelijk onderdeel uit van een groter pakket van 10 maatregelen verspreid over verschillende Maasgemeenten. Per maatregel kan er bovendien sprake zijn van meerdere vergunningen. Als alle vergunningen rond zijn, zoekt Rijkswaterstaat via een aanbesteding een aannemer voor de uitvoering. Die bepaalt straks zelf hoe en in welke volgorde de 10 locaties onder handen worden genomen. De verwachting is dat de werkzaamheden voor dit totale pakket eind 2021 van start gaan. Wanneer het werk buiten bij de Asseltse Leijgraaf en geul Biesweerd aan de beurt is, is nu nog niet te zeggen. Als dat daadwerkelijk gaat beginnen, volgt nadere informatie van Rijkswaterstaat.
Horizon 2027
De afgelopen jaren is vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) al zo’n 100 km aan natuurvriendelijke oevers langs de Maas gerealiseerd. Ook zijn er 15 ondiepe geulen aangelegd en 28 beekmondingen aantrekkelijker gemaakt voor waterplanten en –dieren die van nature bij de Maas horen. Maar het werk is nog niet klaar. Tot en met 2027 staat er nog een aanzienlijke vervolgopgave op het programma.
In onderzoek
In de regio Roermond onderzoekt ingenieursbureau Arcadis momenteel voor Rijkswaterstaat verder nog of het haalbaar is een ondiepe geul en twee natuurvriendelijke Maasoevers te realiseren. Dat gebeurt in nauw overleg met betrokken partijen, zoals de grondeigenaren, waterschap, gemeente en andere direct belanghebbenden. Hiervoor loopt nu de eerste onderzoeksfase (planuitwerking). Daarnaast staat in dit gebied het verbeteren van de monding van de Swalm op het KRW-programma in de komende tijd. Waterschap Limburg is kartrekker van dat project.
Meer weten?
Kijk op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers of bel voor vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis). Klik hier voor de brochure ‘Verder werken aan ecologisch herstel van de Maas 2020-2027’ voor uitleg over het hoe en waarom van de KRW-maatregelen langs de Maas.
Bijschrift inrichtingsschets:
Op de plek van de nieuwe aftakking aan zuidzijde komt een gronddammetje te liggen dat er voor zorgt dat het water van de Leijgraaf voortaan voor de haakse bocht rechtsaf slaat richting het kerkmoeras. Er wordt ook een regelwerk/stuwtje aangebracht zodat de beek bij piekafvoeren rechtstreeks op de Asseltse Plassen afwatert. Dit voorkomt dat het planten en – dierenleven in de nieuwe waterloop op het kerkterrein op die momenten verstoord raakt.