Sinds de herindeling in 2007 zat hij als wethouder van Lokaal Belang onafgebroken in het college van gemeente Maasgouw. Johan Lalieu (65) bleef altijd zichzelf. Gedreven, recht door zee en met het hart bij de mensen. Na bijna dertig jaar lokale politiek kiest de Thornenaar ervoor om op het hoogtepunt te stoppen. “Deze mooie gemeente verdient een nieuwe bestuurder. Iemand met een andere blik en andere gebruiken.” Op donderdag 12 mei neemt Johan Lalieu afscheid als wethouder van gemeente Maasgouw.
Hij is bezig met zijn laatste klus: het formeren van een nieuwe coalitie. Dan is het klaar. Half mei moet zijn werkkamer in Maasbracht leeg zijn. Johan Lalieu wil er nog liever niet aan denken, hoe gewend hij als bestuurder ook is aan verandering. “Ik had nooit gedacht dat loslaten zoveel pijn zou doen. Ik ben nog zo gedreven, barst van de ambitie. Maar tegelijkertijd ben ik realistisch. Het houdt een keer op. Hoewel je als wethouder nooit klaar bent, is het na vier raadsperioden mooi geweest.”
Vooral de mensen gaat hij missen. Maar ook de dagelijkse portie spanning en stress. “Die had ik nodig om scherp en gefocust te blijven. Ik ben geen bestuurder die op de winkel past. Ik hou van uitdagingen, van verandering. Mensen samen brengen en verder helpen. Projecten in gang zetten.”
Van ‘nee tenzij’, naar ‘ja mits’
Het meest trots is hij op de nieuwe bestuurscultuur in Maasgouw die enkele jaren geleden onder zijn leiding in gang werd gezet en inmiddels steeds meer gemeengoed wordt. “Vroeger dachten we dat wij als gemeente wel wisten wat goed was voor de burger. Daar zijn we volledig van teruggekomen. We gaan nu met viltstiften en lege vellen papier naar de dorpen en zeggen tegen de inwoners: ‘Jullie zijn de ervaringsdeskundigen. Zeg ons maar hoe jullie je straat of buurt willen inrichten’. Het is prachtig wat er vervolgens gebeurt. Binnen de wettelijke kaders die er bij elk plan natuurlijk zijn, nemen inwoners hun verantwoordelijkheid en komen ze met zeer realistische plannen. Zó ziet burgerparticipatie anno 2022 eruit.”
Binnen de hele gemeentelijke organisatie ziet Johan Lalieu die omslag in het denken en doen terug. “We kruipen veel meer in de huid van de burger. Denken in kansen en mogelijkheden en minder in belemmeringen. In plaats van ‘nee, tenzij’, zeggen we nu ‘ja, mits’. Een wezenlijk andere benadering waarmee je veel meer energie genereert en dus ook veel meer voor elkaar krijgt. Ik ben ongelooflijk trots op die warme, eigentijdse organisatie waar ik nu afscheid van neem. Op al die medewerkers die zijn mee veranderd met de tijd.”
Hard werken
Van zijn vader, sociaaldemocraat in hart en nieren, leerde hij dat je ervoor een ander moet zijn en hard moet werken als je iets wil bereiken in het leven. Dat advies nam Johan Lalieu ter harte. In 1993 stapte hij namens de Groepering Stakenborg-Lalieu in de kleine gemeenteraad van Thorn. Veertien jaar later werd hij wethouder van de fusiegemeente Maasgouw. Openbare ruimte, economische zaken, recreatie en toerisme, natuur, milieu en water en integrale duurzaamheid; zijn bestuurlijke portefeuille groeide met de jaren tot een ongekend breed pakket. De bestuurder draaide zijn hand er niet voor om. “De één kijkt ’s avonds tv, de ander leest stukken. Het voelde nooit als werk. Daarbij ben ik van nature niet van de tijdregistratie.”
Klimaatopdracht
In zijn laatste periode stond zijn vizier steeds nadrukkelijker gericht op de energietransitie. In 2050 moet Maasgouw klimaatneutraal zijn, wat wil zeggen dat de CO²-uitstoot is teruggebracht naar nul en we samen net zoveel (duurzame) energie opwekken dan verbruiken. “Richting de toekomst is dit de belangrijkste opdracht waar iedereen in Maasgouw zijn steentje aan zal moeten bijdragen”, zegt de scheidend wethouder. Het bestuurlijke pad is geplaveid en als kersverse opa van twee kleinkinderen is zijn bewustzijn alleen maar versterkt. “We hebben de plicht om de aarde schoon door te geven aan toekomstige generaties. Als we nu geen stappen zetten, zijn we straks te laat.”
Afstand nemen
Van zijn nieuwe leven als pensionado heeft Johan Lalieu nog geen duidelijke voorstelling. Gekscherend zegt hij: “Als ik 12 mei afscheid neem, kan ik 13 mei mijn telefoon in het water gooien. Dan is er alleen nog mijn vrouw Riny die me belt.” Dan serieus: “De komende tijd ga ik eerst afstand nemen van mijn werk. Genieten van mijn kinderen en kleinkinderen. Een verre reis maken. Lekker toeren in mijn Spider. En ondertussen rustig nadenken over wat ik ga doen. Een leven zonder mijn werk bij de gemeente, ik kan me er nog niks bij voorstellen. Het zal beslist even wennen worden, maar geloof me, dat komt wel goed. Mijn keuze is gemaakt. Te lang doorgaan als bestuurder is voor niemand goed, je kunt beter stoppen als het pijn doet.”